Rozmiary opon rowerowych i dopasowanie do obręczy

Mogę się założyć, że każdy z Was zastanawiał się kiedyś nad zmianą opon w rowerze. Chcieliście założyć szersze, węższe, gładsze, z większym bieżnikiem, lżejsze, odporniejsze na przebijanie, a może z kolcami. Wybór opon jest ogromny, a w tym wpisie chciałbym się skupić na kwestii ich rozmiaru. Warto przed rozpoczęciem zakupów dobrze sprawdzić, jakie opony i obręcze macie obecnie w rowerze. Przez lata nazbierało się sporo średnic kół i na przykład opony opisywane jako 26 cali, potrafią mieć pięć różnych średnic wewnętrznych (przy czym nie są one ze sobą kompatybilne). Oczywiście nie wszystkie są już w sprzedaży, niemniej warto wiedzieć na co zwrócić uwagę podczas zakupu opon czy nowych kół.

Rozmiary opon rowerowych

Do opisania rozmiaru opon używa się kilku skal. Nie musisz znać ich wszystkich, obecnie do jednoznacznej identyfikacji rozmiarów opon rowerowych wystarczy ETRTO. Ale warto poznać też inne systemy, tak aby wiedzieć z czym się to je (zwłaszcza, że i tak najczęściej mówimy o rozmiarach opon wyrażanych w calach, dopiero później w ruch idzie ETRTO). Oznaczenia opon rowerowych są naniesione na ich boku – czasem podkreślone białym kolorem, a czasem trzeba się ich naszukać z latarką :)

System calowy

Myślę, że przez wszystkich znany jest system calowy, gdzie szerokość opony oraz jej (przybliżona) średnica zewnętrzna podawana jest w calach. Przykład: 26″ x 2,25″ – taki opis oznacza, że mamy do czynienia z oponą o średnicy 26 cali i o szerokości 2,25 cala. Taki zapis jest bardzo popularny w rowerach górskich. Tak jak pisałem w akapicie wcześniej – czasami dwie opony są opisane jako 26 cali, a nie będą pasowały na tę samą obręcz. Kupując nowe obręcze/opony, informację o calach traktowałbym jedynie jako wstępną informację, ale ostatecznie zerknął także na skalę ETRTO.

Jest jeszcze jeden system zapisu calowego, obecnie rzadko spotykany w Polsce, niemniej można jeszcze na niego trafić. Przykład: 28 x 1 5/8 x 1 3/8. W takim zapisie mamy oponę o zewnętrznej średnicy 28 cali, bok opony ma wysokość 1 5/8 cala, a jej szerokość to 1 3/8 cala. Brrrrr… bardziej się tego skomplikować nie dało, na szczęście ten sposób zapisu jest już bardzo rzadko używany.

System metryczny (francuski)

Drugim sposobem oznaczania rozmiarów opon jest system metryczny (francuski). Przykład takiego zapisu: 700 x 40C. Pierwsza liczba oznacza przybliżoną średnicę zewnętrzną opony, druga liczba jej szerokość (oba wymiary w milimetrach). Równie istotna jest litera na końcu, ponieważ opony 700x40A, 700x40B i 700x40C będą różnić się średnicą wewnętrzną i nie będą pasować na tę samą obręcz. System ten jest popularny w rowerach szosowych i gravelowych, choć tam często podaje się średnicę w calach (np. 28 cali), a szerokość opony w milimetrach (np. 25 mm, 32 mm, 40 mm itd.). Pokręcone, prawda? :)

Tu również można się przypadkowo nadziać na złą oponę. Np. jeżeli do współczesnego roweru szosowego kupisz oponę 700B, która ma zupełnie inną średnicę wewnętrzną niż używane obecnie 700C, nijak nie uda się jej założyć. Tu również polecam dla pewności skorzystać z systemu ETRTO dla upewnienia się, że kupujecie dobry rozmiar opony.

System ETRTO

Dwa poprzednie systemy potrafią wprowadzić zamieszanie, ponieważ jest sporo rozmiarów, które są prawie identycznie opisane, a nie są ze sobą zgodne! Dlatego by to wszystko ujednolicić, powstał system ETRTO (European Tyre and Rim Technical Organisation). Niektórzy nazywają go „nowym”, nie wiedząc, że dla rowerów ten standard powstał w 1969 roku (nieco później USA i Japonia przyjęły go jako jeden ze standardów ISO).

W ETRTO zapis jest jednoznaczny i precyzyjny. Podajemy w milimetrach szerokość opony oraz jej wewnętrzną średnicę (co jednocześnie odpowiada zewnętrznej średnicy obręczy).

Na przykład zapis: 40-559 oznacza oponę o szerokości 40 mm i średnicy wewnętrznej 559 mm. To oznacza, że jeżeli będziemy mieli obręcz o średnicy 559 mm, to uda się założyć na nią taką oponę. Pozostaje kwestia szerokości opony oraz obręczy, ale o tym za chwilę.

Średnice wewnętrzne opon na przestrzeni lat

Standardów średnicy opon rowerowych jest bardzo dużo, ale spokojnie, spora część z nich już dawno wyszła z powszechnego użycia. Poniżej podaję rozmiary, które udało mi się znaleźć. Są to średnice wewnętrzne opony, wraz z opisującym je rozmiarem w systemie calowym.

152 mm, 194 mm – 10 cali
203 mm, 239 mm, 248 mm – 12 cali
254 mm, 279 mm, 288 mm, 298 mm – 14 cali
305 mm, 317 mm, 330 mm, 337 mm, 340 mm, 349 mm, 369 mm – 16 cali
355 mm, 387 mm, 390 mm, 400 mm – 18 cali
381 mm, 400 mm, 406 mm, 419 mm, 428 mm, 432 mm, 438 mm, 440 mm, 451 mm – 20 cali
484 mm, 489 mm, 490 mm, 498 mm, 501 mm, 508 mm – 22 cale
501 mm, 507 mm, 520 mm, 531 mm, 540 mm, 547 mm – 24 cale
559 mm, 571 mm, 584 mm, 590 mm, 597 mm – 26 cali
630 mm – 27 cali
584 mm – 27,5 cala
609 mm, 622 mm, 635 mm, 642 mm – 28 cali
622 mm – 29 cali

Obecnie nie stosuje się większości z tych standardów. Na czerwono zaznaczyłem najczęściej spotykane średnice w większych kołach. Ale! To nie znaczy, że nie używa się też innych. Koła 26 cali w typowych rowerach górskich mają 559 mm, ale spotyka się jeszcze obręcze o średnicy 590 mm, najczęściej w holenderskich rowerach Batavus, Sparta czy Gazelle. Koła 28 cali najczęściej mają średnicę 622 mm, ale w holenderskich rowerach często stosowana jest średnica 635 mm.

Dlatego warto sprawdzić średnicę obręczy lub odczytać ją ze starej opony. Jeżeli kupisz oponę o średnicy wewnętrznej „tylko” kilka milimetrów większej lub mniejszej, nie uda Ci się jej założyć na obręcz.

Dlaczego opony 28 i 29 cali mają tę samą średnicę

Jeśli chodzi o opony 29 cali, to mają one tę samą średnicę wewnętrzną co opony 28 cali (622 mm), co może być mylące. Różnica w oznaczeniu calowym bierze się z różnej wysokości samej opony, ponieważ im szersza opona, tym jednocześnie wyższa. Producenci dla marketingowego odróżnienia wprowadzili oznaczenie 29 cali, którym określa się szerokie, a co za tym idzie – wysokie opony.

Dlatego (z drobnym zastrzeżeniem, o którym przeczytacie w kolejnym akapicie) opony 28 cali (ETRTO 622) można zakładać na obręcze 29 cali i na odwrót.

Zachęcam do obejrzenia wideo, w którym opowiadam o rozmiarach opon rowerowych. Będzie mi bardzo miło, jeżeli zasubskrybujesz mój kanał.

Szerokość opony, a szerokość obręczy

Drugą, bardzo ważną kwestią, jest dopasowanie szerokości opony do szerokości obręczy. Zbyt wąska opona może wpaść w obręcz (co uniemożliwi jej poprawne osadzenie, a co za tym idzie – jazdę), a zbyt szeroka opona może się jej słabo trzymać (lub w ogóle nie włożymy jej na obręcz). Problem dotyczy głównie dużych skrajności i chęci założenia bardzo wąskich opon na bardzo szerokie obręcze i na odwrót.

Tabela, którą wstawiłem poniżej, pokazuje zakres, w którym można się poruszać jeżeli chodzi o szerokości. Interesuje nas szerokość wewnętrzna obręczy (można ją odczytać z naklejki lub zmierzyć samemu – w tym celu należy zdjąć oponę i nie, nie da się tego zrobić inaczej) oraz szerokość opony, którą wystarczy wziąć z oznaczenia na jej boku. Dla ułatwienia w tabelce znajdziecie szerokość opony podaną zarówno w milimetrach, jak i calach.

Wszystkie dane do tabeli zaczerpnąłem od DT Swiss, producenta m.in. obręczy rowerowych. Jest to moim zdaniem bardzo liberalna tabelka, dlatego unikałbym wybierania najbardziej skrajnych wartości. A już na pewno nie próbowałbym na siłę wychodzić poza jej zakres.

Optymalna szerokość obręczy

W komentarzach Kamil słusznie zwrócił uwagę, że warto dobrać optymalną szerokość opony do obręczy. Zakładając szeroką oponę na wąską obręcz, nawet jeżeli ona się zmieści według tabelki, którą widzicie wyżej, może się okazać, że nie uzyska ona pożądanego kształtu.

Jak widać na rysunku, opona na węższej obręczy może nie uzyskać odpowiedniej szerokości, co może powodować m.in. gorszą przyczepność w zakrętach. Muszę tu jednocześnie dodać, że stosowanie szerszych obręczy stało się trendem dopiero w ostatnich latach. Do niedawna, producenci rowerów MTB często montowali opony 2,1 cala na obręcze o szerokości 19C. Dziś zalecaną szerokością obręczy dla takiej opony to już 25C, czyli 6 milimetrów więcej.

Jaka jest optymalna szerokość obręczy, w przypadku konkretnej opony? Warto spojrzeć na wytyczne producenta danej opony (choć mało który podaje taką informację). Ja posiłkuję się danymi przygotowanymi przez Goodyear’a. Pamiętajcie też, że jest to optymalna szerokość, co nie znaczy, że opona nie poradzi sobie na trochę szerszej czy węższej obręczy.

Dlatego jeżeli w swoim rowerze nie masz „optymalnie” dobranej szerokości obręczy do szerokości opon – bez paniki :) Warto o tym pomyśleć dopiero przy zakupie nowych kół lub obręczy.

Zachęcam do obejrzenia wideo, w którym pokazuję jak dobrać oponę do obręczy. Będzie mi bardzo miło, jeżeli zasubskrybujesz mój kanał.

Czy opona zmieści się w rowerze

Trzecia kwestia, którą należy rozważyć podczas kupowania nowych opon, to czy zmieszczą się do Twojego roweru. Wraz ze wzrostem szerokości opony, zazwyczaj rośnie także jej wysokość. Opona stanie się wyższa także wtedy, gdy zamiast gładkiej, założymy taką z wyraźnymi klockami bieżnika.

Jeśli kupisz szerszą i wyższą oponę niż dotychczas, może ona ocierać o przednią przerzutkę, błotniki, ramę, widelec. W przypadku szosowych hamulców szczękowych, zbyt szeroka opona może nie zmieścić się do szczęk. Natomiast zbyt szeroka przednia opona może zahaczać o Twoją stopę, podczas mocniejszego skręcania.
Czy jest sposób aby ustalić, jakiej szerokości opony będą pasować do ramy i widelca? Niektórzy producenci rowerów/amortyzatorów podają taką informację. W pozostałych przypadkach pozostaje ręczny pomiar (i pytanie sprzedającego o wysokość opony), choć to i tak nie pokaże, czy dana opona na 100% będzie pasować. W razie wątpliwości, polecam wybranie się z rowerem do sklepu stacjonarnego, gdzie łatwiej będzie przymierzyć konkretny rozmiar opony.

Pamiętajcie też, że opony o teoretycznie tej samej szerokości, mogą się od siebie różnić – wszystko zależy od typu bieżnika, ciśnienia i producenta opony. Do tego koniecznie pamiętajcie o zostawieniu przynajmniej kilkumilimetrowego luzu między oponą, a ramą/widelcem z każdej strony! Opona podczas jazdy pracuje – jeżeli będzie włożona na styk, może zacząć zdzierać lakier z roweru.

Zapraszam Cię do lektury innych wpisów o oponach. Znajdziesz tutaj informacje, których nie wymieniłem w tym tekście.

1. Rodzaje opon rowerowych

2. Ciśnienie w oponach rowerowych

3. Dobieranie opony do obręczy

4. Opona drutowa czy zwijana

5. Opór stawiany przez opony rowerowe

6. Ciśnienie w oponie, a droga hamowania

7. Co zrobić gdy opona chowa się w obręczy

8. Schwalbe CX Comp – test opony

9. Schwalbe Kojak – długodystansowy test