Średnia prędkość na rowerze – o czym nam mówi?

Sporo osób żywo interesuje się osiąganą średnią prędkością na rowerze. Porównują się też z innymi, chcąc wiedzieć, kto ma szybszego ;) Czy wiedza o średniej prędkości (niektórzy idą nawet krok dalej i mierzą prędkość maksymalną) jest nam do czegokolwiek potrzebna? I jak zwiększyć średnią prędkość, najlepiej bez treningu? :)

Wiarygodność średniej prędkości

Zacznę od tego, że średnia prędkość roweru nie jest zbyt wiarygodnym wskaźnikiem do porównywania się z innymi, zwłaszcza internetowymi znajomymi. Na forach internetowych wygląda to często tak, że zaczyna się licytacja: ja jeżdżę ze średnią 20 km/h, ja 27 km/h, a ja 32 km/h i kto da więcej :) Nie bierze się pod uwagę dystansu, przewyższeń, warunków pogodowych (wiatr), typu roweru, rodzaju i jakości nawierzchni czy hmmm… stopnia wysiłku, który włożyło się w jazdę (przydałby się miernik mocy, ale o nim za chwilę).

Aby w miarę miarodajnie porównać średnie prędkości dwóch rowerzystów, pomiarów najlepiej dokonywać na płaskiej trasie, bez wiatru, jadąc po gładkim asfalcie, bez skrzyżowań na których trzeba zwolnić. Czyli osiągnięcie takich warunków jest w zasadzie niemożliwe. Może jedynie w hali albo w domu na trenażerze by się udało :) Na zewnątrz wystarczy kilka większych podjazdów, asfalt gorszej jakości albo wiatr wiejący w twarz, aby nasza średnia prędkość poleciała w dół.

Na uzyskiwaną średnią prędkość wpływ może mieć także długość postojów. Choć średnia netto, czyli z samej jazdy wyjdzie identyczna, to czym innym będzie przejechanie 100 km w ciągu 4 godzin bez przerwy, a czym innym przez 8 godzin, z czego 4 poświęci się na odpoczynek.

Jak porównać średnią prędkość z innymi

Porównywać się (jeżeli już musimy) możemy z osobami, które jeżdżą po tych samych trasach co my. Jak to zrobić? Moim zdaniem najciekawszą opcją będzie użycie aplikacja Strava (lub innej oferującej segmenty). Instalujemy ją na telefonie (ewentualnie zaczynamy używać licznika z GPS, który synchronizuje się ze Stravą) i po jeździe analizujemy średnie prędkości uzyskane na poszczególnych odcinkach (segmentach).

Poniżej widzicie zrzut ekranu z mojej weekendowej przejażdżki i kilka segmentów z tego przejazdu. Jak widać, średnie prędkości na poszczególnych odcinkach mocno się od siebie różnią.

Na początek odsiewamy segmenty, na których uzyskaliśmy „dziwne” średnie prędkości, jak np. 3,5 km/h czy 14 km/h na krótkim i płaskim odcinku. Strava do czasu przejazdu segmentu wlicza także postoje, tak więc jeżeli GPS nieprecyzyjnie złapał naszą pozycję, możemy mieć zaliczony postój na światłach już za metą segmentu, albo po prostu przystanek zrobiony w jego trakcie.

Po rozwinięciu każdego segmentu, możemy spojrzeć na wyniki innych. Najlepiej porównywać się ze znajomymi, ponieważ znamy ich poziom wytrenowania/kondycję. Patrzenie na pierwsze miejsca nie jest wskazane (chyba że niewiele Ci do nich brakuje) – często są to wyniki z jazdy w grupie, z mocnym wiatrem w plecy, niejednokrotnie zdarza się, że ktoś w pogoni za KOM-em (najlepszym czasem na danym segmencie) pojedzie za samochodem lub w samochodzie. Albo po prostu są to czasy koni wyścigowych, do których zwykły śmiertelnik nigdy się nawet nie zbliży :)

Śledzenie własnych postępów

Co nam daje porównanie się z innymi? Możemy sprawdzić w jakim miejscu się znajdujemy – bliżej czuba „stawki” czy ogona. Ale tak naprawdę, poza podłechtaniem ego, niewiele to daje.

Dużo ciekawsze jest porównanie, jak zmienia się nasza średnia prędkość na danym odcinku. Na Stravie też możemy to sprawdzić i da się dojść do ciekawych wniosków. Trzeba tylko pamiętać o tym, że segmentów na naszej trasie może być naprawdę sporo – nie tak łatwo jest utrzymać równe tempo na dłuższym dystansie, dochodzi do tego także wiatr, który potrafi wypaczyć najlepszy czas przejazdu. Niemniej, analiza ulubionych segmentów + próby poprawienia własnego czasu na nich, może być dla wielu osób bardzo motywująca.

Czy średnia prędkość o czymś nam mówi

Porównując pojedyncze przejazdy – niekoniecznie. Tak jak pisałem wcześniej, wystarczą sprzyjające warunki pogodowe, aby podnieść sobie średnią bez żadnego wysiłku. Trzeba byłoby wyciągać średnią ze średniej :)

Na pewno stopniowy wzrost średniej prędkości na ulubionych trasach pokazuje progres, który dokonuje się podczas naszych treningów. Niemniej do tego trzeba dążyć, mieć jakiś cel i przynajmniej podstawową wiedzę o treningu. Mówi się, że najlepsze efekty daje jazda interwałowa (raz szybciej, raz wolniej, że tak to ujmę w skrócie), do tego sugerując się mocą (będzie potrzebny do tego miernik mocy), a nie prędkością. Dlaczego moc? Ponieważ na jej pomiar nie ma wpływu ani wiatr, ani podjazdy – waty to waty. Trening na podstawie samej prędkości może zostać bardzo wypaczony, gdy będziemy chcieli utrzymać przez 5 minut np. 35 km/h jadąc pod mocny wiatr, a następnego dnia tym razem wiatr będzie wiał nam w plecy.

Ja nie znam się na treningu, nie przepadam także za zmuszaniem się do podejmowania zbyt dużego wysiłku :) To, że nie trenuję, tylko głównie po prostu jeżdżę, sprawia, że od ładnych kilku lat moja średnia prędkość się nie zmienia i wynosi na płaskim asfalcie ok. 23 km/h. I co ciekawe, nie ma znaczenia czy przejeżdżam 30 czy 300 km – jeżeli tylko nie ma jazdy pod silny wiatr (lub z wiatrem w plecy), średnia wychodzi mi mniej więcej podobna. Dopiero na trasach powyżej 300 km średnia prędkość zaczyna mi powoli spadać lub gdy wyjdę z założeniem, że „dzisiaj przycisnę” potrafi wzrosnąć do 26-27 km/h (jadąc solo bez wiatru).

Jak zwiększyć średnią prędkość na rowerze

Opony z gładkim bieżnikiem

Według mnie średnią prędkość najbardziej zaniża jazda na oponach z terenowym bieżnikiem. A im większa szerokość takich opon, tym opory toczenia większe. Sprawdziłem czy opony mają wpływ na średnią prędkość, robiąc tę samą pętlę na gładkich oponach szosowych oraz gravelowych z drobnym, ale jednak wyraźnym bieżnikiem. Różnica w średniej prędkości może nie wyszła spektakularna, ale jednak zauważalna.

Stan techniczny roweru

Źle napompowane opony, nienasmarowany łańcuch, suche łożyska w piastach itd. – to wszystko nie sprzyja szybkiej jeździe. Więcej na ten temat napisałem w tekście – dlaczego na moim rowerze jeździ się tak ciężko. Oczywiście od samego nasmarowania łańcucha nie zaczniesz jeździć szybciej, jednak mocno zapuszczony rower ma wpływ na uzyskiwaną średnią prędkość.

Typ roweru

Typ roweru może, ale nie musi mieć wpływu na średnią prędkość. Na pewno na lżejszym rowerze, siedząc w bardziej aerodynamicznej pozycji za kierownicą, będzie się nam jechało lżej. Pytanie jeszcze – ile czasu uda się nam wytrzymać w takiej pozycji ;) Najbardziej w oczy rzucają się skrajności i oczywiście, że przesiadka z ciężkiej, miejskiej kozy na sportowy rower szosowy sprawi, że Twoja średnia prędkość zauważalnie wzrośnie. Jednak zmiana np. zadbanego roweru crossowego (na szosowych oponach, niekoniecznie bardzo wąskich) na rower szosowy nie przyniesie dramatycznej zmiany w prędkości. No chyba, że przesiądziesz się z zaniedbanego gruchota na rower z lepszej półki, ale wtedy spójrz na akapit powyżej :)

I nie chodzi mi o to, że rower szosowy nic nie daje! Tylko zyski z jazdy na nim rosną proporcjonalnie do osiąganych prędkości. Jadąc 25 km/h na crossie (z gładkimi oponami), po przesiadce na szosę nie zaczniesz nagle jechać 30 km/h.

Na Bike Challenge 2018 miałem taką sytuację, że przez pewien czas razem ze mną jechał facet na gravelu za 1000 zł, obok inny na świetnym Treku ze stożkowymi kołami i do tego chłopak na góralu z wyraźnie zaznaczonym bieżnikiem na oponach. I wszyscy jechaliśmy z tą samą prędkością! Oczywiście jechaliśmy w grupce, więc ci z tyłu dostawali aerodynamiczny bonus, niemniej trzeba pamiętać, że rower sam niestety nie jedzie i jego zmiana, choć często pomocna, nie sprawi, że zacznie sam latać.

Zdejmij niepotrzebny bagaż

Średnią prędkość, zwłaszcza na dalszych trasach, obniżają także sakwy/torby. Stawiają dodatkowy opór powietrza, a to tak naprawdę on jest naszym największym wrogiem. Do tego one + bagażnik + bagaż swoje ważą, co na płaskim nie jest aż tak istotne, za to na podjazdach mocno daje w kość. Na wyjazdach rowerowych sakwy czy torby do bikepackingu to naturalna sprawa i czasem się tego nie przeskoczy. Natomiast jeżeli chcesz podnieść średnią na co dzień, a jeździsz np. z pustymi sakwami na bagażniku, to wiedz, że warto je zdjąć.

Weź udział w zawodach

Co w wyraźny sposób zwiększyło moją średnią prędkość przejazdu? Zawody :) Już trzy razy brałem udział w Bike Challenge (na dystansie ok. 50 km), jest to impreza dla amatorów, gdzie może wystartować w zasadzie każdy (na każdym rowerze). I na mecie moje średnie to kolejno 30/33/32 km/h – dużo, dużo więcej, niż mam na co dzień.

Dlaczego? Pierwsza sprawa – adrenalina. Na takich zawodach ZAWSZE ktoś jechał przede mną, zawsze można było kogoś gonić i choć tam ścigamy się głównie samemu ze sobą, to jednak fajnie jest mieć motywację do mocniejszego pedałowania. Druga sprawa – jazda w grupie. Oczywiście w moich sektorach to nie był profesjonalny peleton, jaki znamy z relacji na Eurosporcie, tylko zbieranina przypadkowych ludzi, który próbowali się nie zabić :) Niemniej już w 2-3 osoby pojedzie się szybciej niż samemu, a w grupce 10-15 rowerzystów będzie to jeszcze łatwiejsze. Po powrocie do domu próbowałem utrzymać prędkość 30 km/h przez dłużej niż kilka minut. Nie udało się :)

O tym jak jeździć szybciej na rowerze, pisałem już na blogu, gdzie podpowiadałem czytelnikowi co zmienić w rowerze i stylu jazdy, aby jeździło się lżej.

Prędkość maksymalna na rowerze

Znajdą się też osoby, które będą porównywać maksymalną prędkość na rowerze. Nic nie szkodzi, każdy miał kiedyś dwanaście lat, to nic złego. Poza poprawieniem humoru, ta informacja nie daje nam absolutnie nic więcej.

Do czego może przydać się średnia prędkość

Jest jedna sytuacja, do której wiedza o średniej prędkości może przydać się każdemu. Dzięki jej znajomości, możemy oszacować ile czasu zajmie nam przejechanie danego odcinka – np. na wyjeździe rowerowym. Wiedząc, że np. na nocleg zostało nam 100 km, a nasza średnia (w podobnym terenie) to 22 km/h, będziemy potrzebowali ok. 4 godziny i 33 minuty jazdy na dotarcie do celu. Do tego dodajemy (lub nie) czas na odpoczynek i już można oszacować, o której godzinie uda się pójść spać :)

Można też odwrócić ten zabieg i policzyć jak daleko uda się nam dojechać przed zachodem słońca, jeżeli ktoś nie lubi jeździć po zmierzchu.

Czy zawracać sobie głowę średnią prędkością

Przy poważnych treningach – nie. Przy jeździe dla przyjemności – nie. Przy jeździe turystycznej – czasem fajnie jest ją znać (patrz akapit wyżej). Dla podbudowania morale/ego – przydaje się :)