Co oznaczają temperatury na śpiworach?

Każdy kto stanął przed dylematem wyboru śpiwora spotkał się z oznaczeniami temperatury naniesionymi na jego opakowaniu. Zazwyczaj producenci podają trzy wartości. Co one oznaczają, dowiecie się z dalszej części wpisu.

Oznaczenia temperatur na śpiworach

Najczęściej spotkamy się z trzema parametrami:

• Temperatura komfortu (T comfort) – wartość przy której „standardowa kobieta” powinna odczuwać komfort termiczny. Tym kryterium powinny kierować się kobiety.
• Temperatura graniczna (T limit) – to minimalna wartość, przy której „standardowy mężczyzna” śpi komfortowo.
• Temperatura ekstremalna (T extreme) – jest to wartość, poniżej której u kobiety występuje ryzyko hipotermii i zagrożenia życia. Ten parametr nie powinien być brany pod uwagę przy wyborze śpiwora.

Czasami pojawia się jeszcze czwarty, ale to chyba dla ekstremalnych zmarzluchów.

• Górna granica komfortu (T max) – wartość, przy której „standardowy mężczyzna” może w miarę komfortowo spać i się nie ugotuje.

Standardowy mężczyzna ma 25 lat, 73 kg wagi i 1,75 m wzrostu. Standardowa kobieta ma również 25 lat, 60 kg wagi i 1,60 wzrostu. Hmm, chyba wyleciałam z tego „standardu”. Śmieję się, coś trzeba przyjąć jako wzorzec.

Normy

Żeby porównywanie wartości miało jakiś sens, musi być stworzony jakiś standard – punkt odniesienia. Większość producentów deklaruje zgodność swoich śpiworów z normą PN-EN 13537:2012.

PN-EN 13537:2012 – Wymagania dotyczące śpiworów

Zakres
W niniejszej Normie Europejskiej określono ogólne wymagania i metody badań oraz postanowienia dotyczące etykietowania i informacji dołączanych przez producenta śpiworów dla dorosłych stosowanych podczas aktywności sportowej lub rekreacyjnej. Niniejszy dokument nie dotyczy śpiworów przeznaczonych do szczególnych celów, np. mających zastosowanie militarne lub użytkowanych w ekstremalnych warunkach klimatycznych. Nie dotyczy on także śpiworów dla dzieci lub niemowląt. (źródło PKN)

Co ciekawe, norma nie jest już w tym momencie aktualna. Została ona zastąpiona przez dwa opracowania:

PN-EN ISO 23537-1:2017-02 – Wymagania dla śpiworów — Część 1: Wymagania termiczne oraz wymagania dotyczące wymiarów

Zakres
W niniejszej części EN ISO 23537 określono wymagania i metody badań, a także postanowienia dotyczące oznakowania śpiworów dla dorosłych, stosowanych w aktywności sportowej i rekreacyjnej.
Niniejsza część EN ISO 23537 nie dotyczy śpiworów o specjalnym przeznaczeniu, takich jak śpiwory do użytku militarnego i do użytku podczas wypraw w strefach klimatycznych o ekstremalnych warunkach. Nie dotyczy śpiworów dla dzieci lub niemowląt.
UWAGA 1 Nie istnieje model prognostyczny do określania limitów temperatury w oparciu o odporność termiczną śpiworów dla dzieci lub niemowląt. Ponadto, taki model do badań nie może zostać opracowany ze względu na konieczność przeprowadzenia kontrolowanych prób snu dzieci lub niemowląt w komorach klimatycznych, co z przyczyn etycznych jest niedozwolone.
UWAGA 2 Przyjęty limit temperatury dla ekstremalnych warunków klimatycznych to -20 stopni Celsjusza.
W niniejszej części EN ISO 23537 opisano metodę oceny funkcjonalności śpiwora pod względem ochrony przed zimnem, w warunkach stałych.
UWAGA 3 Śpiwory, które nie mają jednolitego wypełnienia przeznaczonego do zapewnienia dodatkowej izolacji w określonych częściach śpiworów, stanowią problem w zakresie kalibracji i/lub procedury badawczej. Trwają prace, które mają na celu zapewnienie odpowiednich środków do ustalenia wskaźników temperatury. (źródło PKN)

PN-EN ISO 23537-2:2017-02 – Wymagania dla śpiworów — Część 2: Właściwości tkaniny i materiału

Zakres
W niniejszej części EN ISO 23537 określono właściwości tkaniny i materiału, a także postanowienia dotyczące oznakowania śpiworów dla dorosłych, stosowanych w aktywności sportowej i rekreacyjnej. Wymagania termiczne oraz wymagania dotyczące wymiarów określono w EN ISO 23537-1.
Niniejsza część EN ISO 23537 nie dotyczy śpiworów o specjalnym przeznaczeniu, takich jak śpiwory do użytku militarnego i do użytku podczas wypraw w strefach klimatycznych o ekstremalnych warunkach. Nie dotyczy śpiworów dla dzieci lub niemowląt.
UWAGA Nie istnieje model prognostyczny do określania limitów temperatury w oparciu o odporność termiczną śpiworów dla dzieci lub niemowląt. Ponadto, taki model do badań nie może zostać opracowany ze względu na konieczność przeprowadzenia kontrolowanych prób snu dzieci lub niemowląt w komorach klimatycznych, co z przyczyn etycznych jest niedozwolone. (źródło PKN)

Czy to oznacza, że śpiwory oznaczane według wymogów starszej normy mają złe parametry? Nie, oczywiście, że nie. Ważne jest żeby producent informował według której wersji określał właściwości swojego produktu. Szczerze, dla zwykłego śmiertelnika nie ma to znaczenia.
Dla mnie ciekawy jest punkt 3, zaznaczony na granatowo, który przyznaje, że mostki termiczne i niejednolite ułożenie wypełnienia sprawiają problemy przy określeniu ostatecznym parametrów.

Metody badania

Termikę śpiworów bada się przy pomocy specjalnego manekina. Gabarytowo spełnia wymogi „standardowego człowieka”. Wyposażony jest w grzałki (imitacja temperatury ciała) oraz czujniki temperatury. Manekina pakuje się w śpiwór i umieszcza w pomieszczeniu, gdzie możliwa jest regulacja temperatury i wilgotności.

Są różne metody badań; manekin goły, manekin częściowo odkryty, manekin w bieliźnie termoaktywnej itp. Wszystkie pozyskane dane analizuje się i układa w znane nam z etykiet wartości.

Jeżeli producenci robią wszystko zgodnie z instrukcją zawartą w normie, uzyskane wartości temperatur można śmiało porównywać między różnymi modelami. Myślę, że zlecają oni takie badania do firm zewnętrznych więc wyniki można uznać za wiarygodne.

manekin Simon – thermetric.com

Teoria a rzeczywistość

W rzeczywistości śpiwór pracuje w warunkach różnych od normowych – laboratoryjnych. Pierwszą sprawą jest kondycja naszego organizmu, stan układu krwionośnego, waga, wiek oraz indywidualne odczuwanie zimna i odporność na nie. Nawet poziom zmęczenia i jakość zjedzonej kolacji mają znaczenie.

Do tego dochodzą warunki atmosferyczne, takie jak wiatr, zwiększona wilgotność powietrza lub święcące słońce.

Bardzo ważną sprawą jest też odizolowanie śpiwora od gruntu. Nawet gruba mumia nie da rady z gołą, zimną ziemią. Najlepsze do tego są dmuchane maty lub materace; w dalszej kolejności piankowe karimaty. Badania pokazały, że dobra mata może zmienić wynik badania normowego aż o 5°C. Normalnie kładzie się manekina na drewnianej podłodze.

W śpiworach choćby nie wiem co, istnieją mostki termiczne. A to przeszycie, albo niezabezpieczony zamek mogą miejscowo zmienić jego właściwości. Dla bardziej wrażliwych, nawet miejscowe obniżenie temperatury ma wpływ na całościowe jej odczuwanie.

Gorsze parametry mają ugniatane przez człowieka miejsca. Szczególnie w puchówkach jest to odczuwalne. Kompresja materiału wypełniania, wyciąga z jego struktury powietrze – izolator. Jednym to przeszkadza bardziej, innym mniej.

Dochodzimy tu, do mało zaskakującego wniosku, że wartości podane na metkach są tylko szacunkowe i mogą być jedynie wskazówką. Dają jakiś pogląd na temat grubości i termiki. Niestety metodą prób i błędów sami przekonamy się, jaki śpiwór daje nam komfort w konkretnych warunkach.

Jak poprawić sobie komfort termiczny w śpiworze?

• Rozbij namiot w miejscu osłoniętym od wiatru. Zimne hulające powietrze bardzo obniża odczuwalną temperaturę. Uważajcie jednak na drzewa; jeżeli zapowiadane są wichury lepiej trzymać się poza ich zasięgiem.
• Koniecznie używaj maty, karimaty lub materacyka. Im lepsze właściwości izolacyjne będzie miało podłoże, tym komfort cieplny całości będzie lepszy.
• Załóż do spania bieliznę termoaktywną i skarpetki. Najlepiej jakby odzież była sucha i nienoszona w ciągu dnia. Wilgoć pogarsza odczucia ciepła. Nie ma sensu, się ubierać bardzo grubo – cała ciepłota naszego ciała pójdzie na ogrzanie ubrań, a nie wnętrza śpiwora.
• Śpiwór puchowy, jeżeli to możliwe, rozłóż wcześniej. Puch najlepiej działa, gdy się całkowicie rozpręży i „wciągnie” powietrze, które jest świetnym izolatorem. Całkowicie rozprężony śpiwór może dać nawet 8°C do komfortu.
• Jeżeli nadal jest Ci zimno nie zakładaj kurtki na siebie; połóż ją na śpiwór. Ograniczy ucieczkę ciepła.
• Przed snem napij się czegoś ciepłego