Hamulce tarczowe, klocki, tarcze – rodzaje i standardy

Jeżeli planujesz wymienić hamulce tarczowe albo jedynie tarczę lub klocki, musisz zorientować się, co będzie Ci potrzebne. Na rynku mamy spory wybór hamulców, a te dostępne są z różnymi standardami mocowania, z różnymi klockami i różnymi tarczami. Mój poradnik pozwoli Ci nie zginąć w tym gąszczu :) Tak naprawdę wybór sprowadza się do sprawdzenia kilku parametrów, ale warto się z nimi zaznajomić, żeby nie przeżyć rozczarowania po zakupie.

Rodzaje hamulców tarczowych

Wyróżniamy dwa typy hamulców: mechaniczne oraz hydrauliczne. W tych pierwszych klocki uruchamiane są poprzez stalową linkę, tak jak dzieje się to w hamulcach szczękowych V-Brake czy szosowych. Natomiast w przewodach hamulców hydraulicznych, znajduje się płyn hamulcowy.

Hamulce mechaniczne są powoli wypierane przez hydrauliczne. Montuje się je głównie w tańszych rowerach górskich i trekkingowych, a także czasami w szosowych i przełajowych (choć i tam niedługo zostaną jedynie hydrauliczne). Hamulce hydrauliczne mają większą siłę hamowania oraz łatwiej się ją dozuje. Hamulce mechaniczne są prostsze w budowie, ale ich skuteczność jest gorsza. W zasadzie jeżeli chodzi o hamulce mechaniczne, to jedyny model jaki jest od lat polecany, to Avid BB7, ewentualnie Hayes MX Expert czy coś od Shimano. Ale one cenowo wypadają już w okolicach dobrych modeli hydraulicznych.

Na blogu przygotowałem szersze porównanie hamulców tarczowych mechanicznych i hydraulicznych.

Rodzaje mocowań zacisków

Aby zamontować w rowerze hamulce tarczowe, niezbędne będą dwa elementy: piasty, które pozwolą na montaż tarcz (o tym za chwilę) oraz specjale mocowania na ramie oraz widelcu, które umożliwią przykręcenie zacisków hamulca. Wyróżniamy dwa najpopularniejsze standardy mocowań: PM (Post Mount) oraz IS (International Standard). Hamulec w systemie PM mocujemy bezpośrednio do ramy lub widelca. Natomiast w przypadku IS będzie potrzebny dodatkowy adapter, ponieważ zacisk wkręca się prostopadle.

W przypadku mocowania PM, jeżeli używamy tarczy 160 mm, zacisk przykręcamy bezpośrednio do otworów mocujących i nie będzie potrzebny żaden adapter. W przypadku montażu większej tarczy (jeżeli producent ramy lub widelca na to pozwala), będziemy musieli zastosować adapter.

Obecnie większość zacisków przystosowana jest do montażu w systemie PM. Aby zamontować je do mocowania IS, potrzebna będzie przejściówka. W sklepach bez trudu kupimy przejściówki PM/IS. W tym przypadku, kupując przejściówkę, trzeba dobrać ją do wielkości zamontowanej tarczy.

Niedawno na rynku pojawił się nowy system mocowania zacisków, używany w rowerach szosowych i wprowadzony przez Shimano – nazwany Flat Mount. Zaciski te mają lepsze połączenie z ramą i prostszą konstrukcję. Flat Mount może być kompatybilny z Post Mount dzięki przejściówce. Nie wiadomo czy ten standard przyjmie się na większą skalę, ale jest już dostępny w wielu nowych rowerach.

Rodzaje klocków hamulcowych

Wymieniając klocki w hamulcach tarczowych, do wyboru mamy trzy rodzaje okładzin: metaliczne, półmetaliczne oraz żywiczne. Klocki warto dobrać do stylu w jakim jeździmy, tak aby dobrze nam służyły. Klocki żywiczne (organiczne) zapewniają średnią siłę hamowania, jednocześnie nie zużywając nadmiernie tarczy hamulcowej. Nadają się bardziej do jazdy rekreacyjnej lub dla lekkich rowerzystów. Klocki metaliczne natomiast, zapewniają dużą siłę hamowania, jednocześnie bardziej zużywając tarczę. Dlatego warto z takimi klockami, stosować dobre jakościowo tarcze. Metaliki wydzielają także dużo więcej ciepła niż żywiczne, co może doprowadzić w ekstremalnych przypadkach do zapowietrzenia się hamulca. Klocki metaliczne lubią także piszczeć (jak poradzić sobie z piszczącymi hamulcami tarczowymi). Klocki półmetaliczne to złoty środek, łączący zalety klocków metalicznych i żywicznych. Nie zużywają tak tarczy, jednocześnie zapewniając dobrą siłę hamowania.

Kupując klocki hamulcowe, koniecznie trzeba sprawdzić czy będą pasowały do naszych zacisków. Są różne modele hamulców, a wiele z nich, nawet od tego samego producenta, będzie miało inne okładziny.

Standardy mocowania tarcz hamulcowych

Na rynku dostępne są dwa typy mocowań: na sześć śrub oraz wprowadzony przez Shimano – Centerlock. Pierwszy typ tarczy przykręcamy kluczem gwiazdkowym Thorx T-25. Dokręcając te 6 śrub, koniecznie trzeba robić to naprzemiennie i wkręcać je stopniowo. Jeżeli będziemy dokręcać te śruby od razu na maksa, albo po kolei, ryzykujemy, że będzie ona przykręcona krzywo.

W przypadku mocowania Centerlock, tego problemu nie ma. Tarcza mocowana jest na wielowypust, a do dokręcenia nakrętki, która ją przytrzymuje, potrzebny będzie klucz, którym dokręcamy kasetę. Jeżeli w rowerze zastosowano piastę z osią 15 lub 20 mm, do dokręcenia tarczy najprawdopodobniej potrzebny będzie klucz do odkręcania suportu Hollowtech II.

Mówi się, że tarcze Centerlock są droższe od tych na sześć śrub. Być może kiedyś tak było. Obecnie ceny tarcz z tymi mocowaniami nie różnią się specjalnie od siebie. Ale wśród piast oraz tarcz na 6 śrub jest większy wybór. Dlatego dla osób, które mają piasty Centerlock, a chciałyby założyć tarczę na sześć śrub, powstały specjalne adaptery.

Zapraszam Cię do obejrzenia wideo, w którym pokazuję jak wyglądają tarcze na sześć śrub i Centerlock – oraz jak je zamontować. Będzie mi bardzo miło, jeżeli zasubskrybujesz mój kanał.

Średnica tarcz hamulcowych

W sklepach mamy dostępne cztery średnice tarcz hamulcowych: 140 mm, 160 mm, 180 mm i 203 mm. Generalnie im trudniejszy teren, w którym będziemy jeździć i im ciężsi jesteśmy (razem z rowerem), tym większe tarcze będą potrzebne. Trzeba także brać pod uwagę zalecenia producenta ramy oraz widelca – często są wprowadzone ograniczenia pod tym względem i należy się ich bezwzględnie trzymać.

Zasadniczo wygląda to tak, że tarcze 140 mm stosuje się w rowerach szosowych (czasem z tarczą 160 mm z przodu). Tarcze 160 mm są powszechnie stosowane w rowerach trekkingowych, crossowych i górskich (często z tarczą 180 mm z przodu). Natomiast tarcze 203 mm stosowane są w rowerach zjazdowych oraz w tandemach. Pamiętajcie, że zmieniając rozmiar tarczy, potrzebny będzie specjalny adapter, o czym pisałem w akapicie o mocowaniach zacisków.

Rodzaje płynów hamulcowych

Tu dostępne są dwa rodzaje: olej mineralny (używany w hamulcach Shimano, Magura oraz Tektro) oraz płyn hamulcowy DOT 4 lub DOT 5.1 Olej mineralny i płyn DOT nie są ze sobą zamienne i jeżeli do hamulców Shimano wlejemy płyn DOT, a do hamulców SRAM olej mineralny, to uszczelki w zaciskach ulegną po pewnym czasie uszkodzeniu. Dlatego koniecznie przed odpowietrzaniem hamulców, dowiedz się, jakiego typu płyn znajduje się w Twoich hamulcach.

Jeżeli chodzi o olej mineralny Shimano, warto kupić albo litrowe opakowanie do podziału z kolegami i koleżankami (jeden hamulec potrzebuje 25 ml oleju, tak więc taka butla starczy na 40 napełnień), które kosztuje ok. 65-75 zł. Albo rozejrzeć się w sklepach za olejem rozlanym do małych buteleczek, ponieważ olej w oryginalnym opakowaniu 50 ml kosztuje ok. 35 zł, co jest zdecydowanie za wysoką ceną.

Wymianę oleju lub płynu zaleca się w zależności od intensywności użytkowania hamulców. W przypadku oleju mineralnego nie jest to konieczne aż tak często, ponieważ nie wchłania on wody. Natomiast hamulce w których używa się płynu DOT, zalecana jest częstsza wymiana (nawet raz w roku). Warto dokładnie przestudiować zalecenia producenta danego hamulca.

Na koniec zapraszam do obejrzenia odcinka Rowerowych Porad, który znajdziesz powyżej, w którym opowiadam czy lepsze będą hamulce tarczowe czy V-Brake. Będzie mi bardzo miło, jeżeli zasubskrybujesz mój kanał :)

Zapraszam do lektury pozostałych wpisów z serii o hamulcach rowerowych:

1. Rodzaje hamulców rowerowych

2. Hamulce tarczowe, klocki, tarcze – rodzaje i standardy

3. Wymiana klocków i regulacja hamulców V-Brake

4. Wymiana pancerzy i linek w hamulcach

5. Jak wyregulować hamulce tarczowe oraz je dotrzeć

6. Hamulce tarczowe czy szczękowe

7. Piszczące hamulce tarczowe

8. Jak zamontować hamulce tarczowe