Jak szybko pojadę na rowerze?

Tytułowe pytanie, czyli jak szybko pojedzie się na danym rowerze, nie jest wcale takie rzadkie. Chcemy prędkości, chcemy wiatru we włosach (albo przynajmniej w otworach wentylacyjnych kasku), chcemy być jak dzieci patrzące przez szybę samochodu, do jakiej wartości wyskalowany jest jego licznik :) Na rowerze podziałki co prawda nie ma, ale łatwo sprawdzić, jak szybko uda się na konkretnym rowerze pojechać.

Potrzebne informacje

Aby sprawdzić jak szybko pojedziemy na rowerze, potrzebne są cztery informacje:

• liczba zębów na wybranej tarczy korby
• liczba zębów na wybranej zębatce z tyłu
• rozmiar opon
• kadencja, z którą pedałujemy

Trzy pierwsze elementy łatwo ustalić – wystarczy policzyć liczbę zębów na zębatkach z przodu i z tyłu. Najprościej mówiąc – im więcej zębów z przodu i im mniej zębów z tyłu – tym wynikowo szybciej pojedziemy. Z małym zastrzeżeniem, ale o tym za chwilę.

Trzecia informacja o rozmiarze opon w rowerze też jest prosta do sprawdzenia. Znajdziecie ją na boku praktycznie każdej opony, a w podlinkowanym wpisie jest instrukcja, jak ją rozszyfrować. Tu również mamy zależność – im większa średnica koła, tym szybciej pojedziemy. Ale w tym miejscu też trzeba dopisać gwiazdkę, o której zaraz napiszę.

Kadencja na rowerze, a prędkość

Osobnego wyjaśnienia wymaga kadencja, czyli prędkość, z którą pedałujemy. Kadencję podajemy jako liczbę obrotów korbą na minutę. Myślę, że nie ma tu większej filozofii – im szybciej pedałujesz, tym szybciej jedziesz. W podlinkowanym wpisie napisałem więcej na ten temat, ale w dużym skrócie – nie warto jeździć ze zbyt niską kadencją. A już w szczególności nie warto jeździć z niską kadencją na twardych przełożeniach.

Tzw. ugniatanie kapuchy, czyli powolne, siłowe pedałowanie niepotrzebnie męczy mięśnie i obciąża kolana. Lepiej jechać na ciut lżejszym przełożeniu i kręcić trochę szybciej. Będzie lżej, a prędkość wcale nie spadnie.

Tu często odzywają się głosy: większa kadencja?! To trzeba mielić pedałami jak koliber! Czy na pewno? Popatrzcie na wideo poniżej, gdzie autor zademonstrował pedałowanie z konkretną kadencją. Czy 70 lub 80 obrotów pedałami na minutę wygląda jak „koliber”? Kadencja 90 też nie wygląda źle.

Każdy musi znaleźć swoją kadencję, ale zachęcam do jej zwiększania w pobliże właśnie 80, czy nawet 90. Nie na siłę i nie od razu, ale stopniowo. Kadencję 100 i więcej zostawmy dla wytrenowanych kolarzy oraz sprinterów, bo tak szybko nie pedałuje się podczas jazdy na co dzień.

Do monitorowania kadencji najlepiej wyposażyć się w licznik z czujnikiem kadencji. Ale od biedy wystarczy stoper i samodzielne jej policzenie na prostym odcinku drogi przez przynajmniej 30 sekund, a najlepiej minutę.

Zaraz dowiecie się dlaczego tak pomarudziłem o kadencji :)

Maksymalna prędkość na rowerze

Wracając do meritum – Twoja maksymalna prędkość na rowerze zależy od liczby zębów na zębatkach, średnicy opon oraz od kadencji. Wszystkie te dane wstawia się do kalkulatora kadencji i odczytuje wynik. Ja korzystam z podlinkowanego kalkulatora, ale w internecie można znaleźć ich więcej.

W okienkach wpisujemy następujące dane:

• Chainrings – liczba zębów na korbie (można wpisać kilka wartości po przecinku)
• Sprockets – liczba zębów na kasecie
• Rim Size – średnica obręczy
• Tire Size – szerokość opony
• Cadence – zakres kadencji – tego pola nie trzeba zmieniać, chyba, że interesują was tylko konkretne wartości.

Moje przykładowe wyliczenie (zrzut ekranu na górze) zakłada, że mamy rower na kołach 28/29 cali (obręcz ma w tym przypadku taką samą średnicę, a oznaczenie 29″ wynika trochę z marketingowych względów), opona ma szerokość 44 mm (ok. 1,75 cala), korba na dużej tarczy posiada 48 zębów, a kaseta na najmniejszej zębatce – 11 zębów.

Jest to zestawienie bardzo często widziane w rowerach crossowych i trekkingowych. Z wyliczeń wychodzi, że przy kadencji 70, czyli naprawdę spokojnym pedałowaniu, pojedziemy prawie 41 km/h. Kręcąc z kadencją 80 – 46 km/h, a z kadencją 90 – 52 km/h! To są prędkości zawodowych kolarzy z peletonu, a przecież można pedałować jeszcze szybciej :)

Drugi przykład to nowoczesny rower górski z napędem 1×12. Korba 30T + kaseta 10-52, a do tego koła 29 cali o szerokości opon 2,25 cala. Niektórzy narzekają, że taki zestaw nie pozwoli rozpędzić się do większych prędkości, zapewne sugerując się tarczą z 30. zębami. Cóż… prędkości 37,5 km/h przy kadencji 90 życzę każdemu, kto jeździ na góralu.

W ten sposób można wyliczyć maksymalną prędkość w zasadzie każdego roweru. I warto to podkreślić – maksymalną prędkość roweru, nie rowerzysty.

Nie tak szybko

Na początku wspominałem, że im większa tarcza z przodu i im mniejsza zębatka z tyłu, tym większa prędkość. Do tego im większa średnica zewnętrzna opony – tym prędkość również rośnie. Ale zanim rzucisz się do wymiany zębatek i opon – przeczytaj moje zastrzeżenia do tych zależności.

Większa tarcza i mniejsza zębatka

Gdy miałem kilkanaście lat i jeździłem na rowerze crossowym, marzyłem o wymianie tarczy 48T na korbie na większą. Przed oczami miałem blat 50T czy 53T znany z rowerów szosowych. Przecież dzięki niemu będę jeździć szybciej!

Jak wyliczyłem kilka akapitów wyżej, na przełożeniu 48/11 mógłbym pojechać 52 km/h. Czy jeździłem z taką prędkością? W żadnym wypadku :) Jedynie na naprawdę dużych i długich zjazdach była szansa, że uda się uzyskać taką prędkość, ale niejednokrotnie wystarczyło przestać pedałować i zacząć korzystać ze wspomagania grawitacyjnego. Zresztą przy takiej prędkości wolałem skupić się na zjeździe, a nie jeszcze nabierać prędkości.

Tak więc haczyk tkwi w tym, że na płaskiej drodze w zasadzie nigdy nie korzystałem z przełożenia 48/11. Albo gdy już go użyłem, jechałem z bardzo, bardzo niską kadencją. Założenie większej tarczy na korbie nie sprawiłoby, że jeździłbym szybciej po płaskim. I tak nie miałbym siły, żeby napędzić taki zestaw. Bo to nie przełożenia wprawiają w ruch rower, tylko nasze mięśnie.

Oczywiście każde przełożenie ma swoje fizyczne ograniczenie prędkości. Ale póki jesteśmy daleko od tej granicy, to zmiana tarczy na korbie nie sprawi, że pojedziemy szybciej. Przykro mi – wyrobione łydki to podstawa.

Większa średnica opon

Dokładnie tak samo jest z oponami. Sama wymiana ogumienia na szersze (a z co za tym idzie wyższe), nie sprawi wcale, że będziemy jeździć szybciej, jeżeli nie będziemy mieli więcej siły w nogach.

Wybór opon to bardziej skomplikowana sprawa i zastanawiając się jakie opony rowerowe kupić, nie patrzy się tylko przez pryzmat ich szerokości, ale także wybiera rodzaj bieżnika, typ mieszanki gumy, oczekiwany komfort czy przyczepność, a przede wszystkim zwraca uwagę na nawierzchnię, po której będzie się jeździć. Do tego szersze opony są cięższe, co też niesie za sobą pewne konsekwencje.

I pisząc o maksymalnej prędkości na rowerze, myślę cały czas o jeździe po płaskiej, asfaltowej drodze. Bo to chyba oczywiste, że na szerokich, terenowych oponach zjedziemy po górskim szlaku szybciej, niż na wąskich, szosowych gumach :)

A co z wiatrem i jazdą pod górę?

Gdy wrzuciłem ten wpis, odezwało się sporo głosów (tu w komentarzach i na Facebooku), że przecież wystarczy wiatr wiejący w twarz, albo lekki podjazd, by wszystkie obliczenia wzięły w łeb. A to nieprawda.

Jeżeli zaczynamy jechać pod wiatr, siłą rzeczy wrzuca się na lżejsze przełożenie i/lub zaczyna się pedałować wolniej. Więc to oczywiste, że prędkość nam spadnie, ale wynik z kalkulatora będzie się zgadzać. Po prostu trzeba będzie podstawić do niego inne dane (inny rozmiar zębatek i inną kadencję).

A jeżeli ktoś da radę pedałować na przełożeniu 48/11 i kołach 28×1,75″ z kadencją 90, to pojedzie 52 km/h – nieważne czy będzie jechać z wiatrem czy pod wiatr, z górki czy pod górkę. A czy da radę tak pedałować – to już jest inna sprawa i mówiąc brutalnie – kalkulatora to nie interesuje :)

Podsumowując

Naszą maksymalną prędkość na rowerze łatwo policzyć. Teraz wystarczy potrenować trochę nogi, aby dawały radę do niej dobić :) Sama wymiana zębatek na niewiele się zda, jeżeli łydki będą za słabe.