Rodzaje manetek rowerowych

Odkąd w rowerach pojawiły się przerzutki, naturalnie poszła za tym możliwość ich zmieniania. Historia przyniosła nam kilka ich rodzajów, ale dziś przedstawię Wam typy manetek, które są używane obecnie. Choć i lekki powiew historii się pojawi :) Dodać jeszcze należy, że większość manetek oraz przerzutek korzysta ze standardu ustalonego przez Shimano, w którym zmiana naciągnięcia linki w manetce o 1 mm sprawia, że prowadnica przerzutki przesuwa się o 2 mm. Odstępstwem o tej zasady jest część przerzutek i manetek firmy SRAM w których 1 mm w manetce odpowiada 1 mm w przerzutce. Przed zakupem manetek warto o tym pamiętać, ponieważ te dwa systemy nie są ze sobą kompatybilne.

Manetki na ramę

Manetki na ramę

Wprowadzone po raz pierwszy na rynek przez Campagnolo w 1949 roku. Od dobrych 20 lat to praktycznie wymarły gatunek manetek (zostały wyparte przez klamkomanetki). W nowych rowerach niespotykane, chyba, że stylizowanych na old school. Oczywiście nadal można kupić manetki tego typu, nawet Shimano jeszcze do niedawna produkował manetki SL-7900 (Dura Ace) do montażu na ramie. Ten typ manetek, choć do dziś ma grupę zagorzałych zwolenników – był systemem niewygodnym i mało bezpiecznym, a także – co ważne w wyścigach – zmiana przełożeń nie mogła być wykonywana natychmiast i bez odrywania rąk od kierownicy. Dlatego obecnie w każdym praktycznie rowerze szosowym stosuje się klamkomanetki.

Manetki na końce kierownicy

Manetki na końce kierownicy

Używane obecnie w rowerach do jazdy na czas, czasami również turystycznych. Mocuje się je na końcu lemondki, o którą opiera się kolarz. Można je również montować na końcu kierownicy – zarówno prostej, jak i baranka.

Klamkomanetki szosowe

Manetki do zmiany przełożeń są wbudowane w klamki hamulcowe. Pozwala to na zmianę przełożeń bez odrywania rąk od kierownicy, a także robienie tego jednocześnie hamując. Klamkomanetki Shimano mają wewnątrz jedną dźwigienkę, która służy do zrzucania łańcucha, a wrzucanie łańcucha, odbywa się poprzez przesunięcie w bok całej klamki hamulcowej. Campagnolo stosuje dwie dźwigienki, a klamka hamulcowa służy jedynie do hamowania. SRAM ma jeszcze inne podejście, w swoich klamkomanetkach stosują jedną dźwigienkę – krótkie wciśnięcie puszcza łańcuch w dół, dłuższe pociągnięcie dźwigienki wciąga łańcuch na górę.

Od pewnego czasu Shimano oferuje system elektronicznej zmiany przełożeń Di2 w grupie Dura-Ace oraz Ultegra. Do działania tego systemu są oczywiście potrzebne nowe manetki, a także przerzutki i kilka akcesoriów.

Manetki dźwigniowe

Manetka dźwigniowa

W zasadzie są to manetki o identycznej konstrukcji jak szosowe na ramę. Popularne w rowerach z lat 90-tych. Występowały w wersji nieindeksowanej lub indeksowanej. Dziś w nowych rowerach dostępne jedynie w najtańszych modelach dostępnych w hipermarketach lub giełdach rowerowych. Do zmiany przełożenia wymagały sporo siły, ale za to umożliwiały szybką zmianę o kilka trybów naraz.

Manetki cynglowe

Obecnie najpopularniejszy typ manetek w rowerach (oprócz szosowych). Manetka posiada dwie dźwigienki – jedną do naciągania linki, drugą do jej popuszczania. Shimano stosuje obecnie dwa systemy: EZ-Fire gdzie manetka jest w jednej obudowie z klamką hamulcową oraz normalne, osobne manetki nazywane Rapidfire Plus. EZ-Fire obsługuje się palcem wskazującym i kciukiem, Rapidfire Plus tak samo, chyba, że manetka ma funkcję 2 Way Release (od Alivio w górę) – wtedy można ich również używać jedynie kciukiem. SRAM w swoich manetkach nazwanych Trigger stawia na obsługę jedynie kciukiem obu dźwigienek.

Manetka Sram X-5
SRAM Trigger
Shimano Deore manetki
Shimano Rapidfire Plus
Klamkomanetki EZ-Fire
Shimano EZ-Fire

 

Klamkomanetki Dual Control

Shimano Dual Control

Wprowadzone do sprzedaży w 2003 roku przez Shimano. Przy pomocy tych manetek hamujemy normalnie – pociągając dźwignię hamulcową do siebie, a zmiana przełożeń następuje poprzez wychylenie jej do góry lub w dół. Do użytku z tymi manetkami zalecana jest tylna przerzutka z odwrotną sprężyną (Low Normal), tak by zmiana przełożeń przebiegała intuicyjnie (dźwignia w górę redukcja przełożenia, dźwignia w dół cięższe przełożenie) – z przerzutkami Top Normal klamkomanetki Dual Control również będą działać, tylko odwrotnie. Manetki tego typu Shimano szybko przenosił do niższych grup (aż do Deore), ale Dual Controle nigdy nie zdobyły wielkiej popularności. Ostatecznie swój produkcyjny żywot zakończyły w okolicach 2009 roku.

Obecnie można kupić jedynie używane manetki lub leżaki magazynowe. Sam pomysł na taką zmianę przełożeń był bardzo ciekawy, jednak wielu, zwłaszcza ostrzej jeżdżących użytkowników narzekało na przypadkowe zmiany przełożeń podczas hamowania. Dodatkowo problemem była masa takich klamkomanetek (cięższe niż montowane osobno manetki + klamki), koszty przy większej awarii (nie można wymienić tylko klamki lub manetki), a także w tamtych czasach problem, gdy ktoś chciał zmienić hamulce V-Brake na tarczowe hydrauliczne.

Manetki obrotowe

Wprowadzone przez firmę SRAM pod nazwą Gripshift i głównie przez nich popularyzowane. W Shimano obecne pod nazwą Revoshift – ale jedynie w najniższych grupach osprzętu. Zmiana przełożeń w manetkach tego typu następuje dzięki przekręceniu manetki znajdującej się na kierownicy do siebie lub od siebie. W zastosowaniach amatorskich w zasadzie nie ma znaczenia czy używamy takich manetek czy cynglowych – jest to jedynie kwestia przyzwyczajenia. Jeżeli chodzi o sportowe wykorzystanie – to już kwestia indywidualnych preferencji. Oba rodzaje manetek mają swoje zalety, które jednocześnie mogą być wadami i na odwrót. Przykład? Manetki obrotowe można obsługiwać bez odrywania rąk od kierownicy, jednak utrudniona lub wręcz niemożliwa jest zmiana przełożenia podczas hamowania. W manetkach cynglowych jest na odwrót.

Manetki obrotowe SRAM
SRAM Gripshift
Shimano Revoshift manetki
Shimano Revoshift

Jakie manetki wybrać?

Obecnie w rowerach szosowych wybór jest ograniczony do klamkomanetek. Pozostaje kwestia filozofii dźwigienek czyli wybór pomiędzy Shimano, Campagnolo i SRAM. W rowerach rekreacyjnych, turystycznych, miejskich najczęściej znajdziemy manetki cynglowe lub czasami obrotowe. Nie ma specjalnie znaczenia jakie wybierzemy, choć wydaje mi się, że obrotowe są łatwiejsze do opanowania przez osoby, nie mające wcześniej kontaktu z przerzutkami. W rowerach górskich najpopularniejsze są manetki cynglowe, choć jest spora grupa zwolenników obrotowych, a także grupka miłośników Dual Control.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

 

20 komentarzy

  • Zamowilam na allegro rower uzywany z obrotowa manetka w kierownicy i nadzartym siodelkiem, czekam na dostawe, ciekawe:-) dzieki za poprzednia odpowiedz:-)

  • Shimano ma już w Alivio „Trigger” – super sprawa – kciukiem obsługuję biegi i dzwonek, a palce cały czas w pogotowiu do hamowania.

  • To znaczy chodzi Ci o „2 Way Release” o którym pisałem? Wtedy mniejsza dźwigienka (ta dalej od rowerzysty) chodzi w obie strony i można ją ew. kciukiem kliknąć.

  • Obrotowe mają jeszcze jedną wade – tzn. mając mokre lub wysmarowane smarem dłonie nie zabardzo czasem da się wrzucać biegi, które wchodzą przy ciągnięciu linki…

  • Witam.Mam krótkie pytanie i byłbym wdzięczny za pomoc. Kupiłem używany rower i muszę wymienić manetki,bo są niesprawne. Obecnie są to Shimano Altus A10. Takich nigdzie nie mogę znaleźć, i nie wiem jakie kupić żeby były kompatybilne. Mogę prosić o poradę? Pozdrawiam.

    • Każde dzisiejsze manetki podejdą – byle z serii Shimano MTB: Tourney, Altus, Acera, Alivio, Deore, SLX, XT, XTR. Tylko nie kupuj tych najtańszych Tourney, bo podobno to syf. I jeszcze ważna kwestia, czy te manetki mają hamulec? Jak tak to jaki rodzaj hamulca ciągną? Link do rozpoznania: https://roweroweporady.pl/rodzaje-hamulcow-rowerowych/ Jeżeli v-brake, to nie ma problemu, a jeżeli hamulec cantilever, to musisz kupić specjalną 4 palcową wersję manetek.

      • No to mnie zabiłeś hamulcami :) Na pewno to tzw klamkomanetka, jutro zajjrzę na rodzaj hamulców, wielkie dzięki za info pozdrawiam

        • Hej, jeżeli masz klamkomanetki, to jeżeli chcesz wymieniać, wymień na osobne klamki (dostaniesz takie pod hamulce cantilever na Allegro za ok. 30 złotych i do tego osobne manetki do zmiany biegów (manetki muszą być pod tyle biegów ile masz na zębatkach przełożeń, nie można kupić z większą liczbą „na zapas”).

      • Jednak mam hamulce cantilever. I teraz nie mogę znaleźć odpowiedniej manetki na necie. A może lepiej zmienić hamulec na v-brake ?? Pozdrawiam.

        • Możesz zrobić właśnie tak jak mówisz, żeby zmienić hamulce na v-brake i wtedy wszystkie zmieniarki podejdą, albo może kupić same zmieniarki do przerzutek a klamki do hamulców kupić osobno np. https://allegro.pl/komplet-tektro-eclipse-mt2-1-187g-xc-mtb-v-brake-i6808336759.html

          • Dzięki za porady, rozejrzę się co mi się będzie lepiej opłacać.

      • No nie podejdą każde, bo trzeba dopasować manetki do liczby przełożeń na kasecie.

      • Witam, posiadam w rowerze manetki nieindeksowane Falcon, rower wiekowy, ma ok 15 lat. Ułamala mi się dźwignia do zmiany biegu i nie wiem na co mogę wymienic,zeby działało. Wolałabym coś co lżej chodzi, bo z tymi zawsze był problem, zwłaszcza w prawej dźwigni.

        • Cześć,
          zawsze możesz zmienić manetki na indeksowane, dopasowane liczbą przełożeń do tego co masz w rowerze. Kwestia budżetu, ale np. proste manetki Shimano TZ500 kupisz za ok. 25 zł za komplet.

  • Hej!

    Czy – czysto teoretycznie – można zamontować i używać klasycznych manetek cynglowych np. z grupy Deore jeśli mamy w rowerze osprzęt szosowy?

    • Hej,
      w przypadku przedniej przerzutki teoretycznie powinno to być możliwe niezależnie od liczby przełożeń. Aczkolwiek to warto jeszcze zweryfikować.

      Natomiast z tyłu, powinno to być wykonalne w przypadku 7/8/9-rzędowych przerzutkek. W przypadku 10 i 11 rzędów MTB nie uda się to, ponieważ zmienił się ciąg linki.

      Możesz także kupić specjalne manetki do napędu szosowego na prostą kierownicę:

      https://bike.shimano.com/pl-PL/components/road/category/shift-lever.html

  • Kupiłem rower z manetkami obrotowymi. Strasznie ciężko chodzą. Biegi się nie zacinają i działają dobrze. Ale same manetki potrzebują sporo siły by zmienić bieg. Nie wiem czy tak jest u wszystkich w takich manetkach? Czy moje są do wymiany?

    • Hej, nie napisałeś co to za rower (model oraz czy to nowy czy używany sprzęt) i jakie to manetki.

      Generalnie manetki czy to obrotowe czy klikane powinny chodzić lekko (w bardziej sportowych modelach trzeba przyłożyć trochę więcej siły, ale nadal powinno to działać z łatwością). Jeżeli masz podejrzenie, że coś jest nie tak, najlepiej wybrać się do serwisu, niech zerkną o co chodzi.